Ababkii Nabi Maxammad Iyo Kacaankii Weynaa Ee Islaamka-6aad

Ababkii Nabi Maxammad Iyo Kacaankii Weynaa Ee Islaamka-6aad

Habaynkii Dheelmitaanka iyo Xag-Sare-Aadka:

Habayn abbaaraha ku beegan 621-kii M.D oo ka mid ahaa habaynnadii islaamku bilawga ahaa, ayaa Nabiga waxaa laga dheelmay Maka oo la geeyay Baytul Qudus, dheelmitaankaas waxaa loo yaqaan al-Israa. Markaas kadib waa laga sii dheelmay oo waxaa  loo dhigay cirarka, waxaana loo yaqaan Habaynkii Xag-Sare-Aadka (al-Micraaj). Waxaa arrinkaas ka soo wariyay Nabiga Anas Ina Maalik, Nabigu wuxuu yiri buu yiri: 

“Anoo ku sugan guriga oo soojeed iyo hurdo u dhexeeya ayaa waxaa la i hor keenay masaf (tray) ay ka buuxaan garaad iyo rumayn, waxaana la i dillaacshay dhuunta ilaa qeybta hoose ee mindhicirka waxaana lagu xalay biyaha Samsamka oo garaad iyo rumayn ka buuxaan. Waxaa la ii keenay neef Buraaqo la yiraahdo, kaas oo ka yar baqasha kana weyn dameerka, waxaana raacay Jibriil. Markaan gaarnay cirka noogu dhow baa Jibriil ku yiri ilaaliyihii illinka cirkaas; ‘Fur illinka’. Ilaaliyihii baa markaas yiri; ‘Waa kuma? Wuxuu yiri; Waa Jibriil’, suu yeh Ilaaliyihii; Yaa kula socda? Jibriil baa ugu jawaabay waa Maxammad, suu yeh haddana; ‘Miyaa loo yeeray’? Jibriil baa yiri; ‘Haa.’ Kadib, waxaa la yiri; ‘Ha soo dhawaado. Wacanaa booqashadiisu!’ Markaas kadib  waxaan la kulmay Nabi Aadan (NK), markaan salaamay buu igu yiri: Wiilkaygii nabiga ahaayow soo dhawow.

Markaas kadib waxaan sii aadnay xagga sare. Waxaa la weyddiiyay, ‘Waa kuma?’ Jibriil baa yiri, ‘Waa Jibriil.’ Waxaa la yiri, ‘Yaa kula socda?’ ‘Maxammad’ buu yiri. Waxaa la weyddiiyay, ‘Miyaa loo yeeray?’ Wuxuu yiri, ‘Haa.’ Waxaa la yiri, ‘Ha soo dhawaado, wacanaa booqashadiisu!’ Markaas kadib waxaan la kulmay Yaxye (NK) iyo Nabi Ciise kuwaas oo yiri, ‘Walaalkii Nabiga ahaayow soo dhawow.

Kadib waxaan sii aadnay cirka seddexaad. Waxaa la weyddiiyay, ‘Waa kuma?’ Jibriil baa yiri, ‘Waa Jibriil’ Waxaa la weyddiiyay, ‘Yaa kula socda?’ markaasuu yiri, ‘Maxammad.’ Waxaa la weyddiiyay, ‘Miyaa loo yeeray?’ ‘Haa’ buu yiri Jibriil. ‘Ha soo dhawaado, wacanaa booqashadiisu’ baa la yiri. Halkaas waxaan kula kulmay Yuusuf waana salaamay, wuxuuna iigu jawaabay, ‘Walaalkii Nabiga ahaayow soo dhawow’. Kadib waxaan u sii gudubnay dhanka cirka afraad waxaana la is weydaarsaday su’lihii iyo jawaabihii horoo kale. Halkaas waxaan kula kulmay Idriis waana salaamay. Wuxuu igu yiri, ‘ Walaalkii Nabiga ahaayow soo dhowow.’ Kadib waxaan u sii gudubnay dhanka 5aad waxaana la is weydaarday su’aalihii iyo jawaabihii horoo kale. Halkaas waxaan kula kulmay Haaruun (NK) waana salaamay. Wuxuu igu jawaabay, ‘Walaalkii Nabiga ahaayow soo dhawow. Kadib waxaan u sii gudubnay dhanka cirka lixaad, sidii oo kalaana su’aalihii iyo jawaabihii baa la isu weydaarsaday. Halkaan waxaan kula kulmay Muuse (NK) oo aan salaamay isaguna iigu jawaabay, ‘Walaalkii Nabiga ahaayow soo dhawow’. ‘Markaan sii dhaafaynay buu bilaabay inuu ooyo markii la weyddiiyay wuxuu la ooyayna, wuxuu yiri, ‘Eebbow! Kuwa rumaynaya ninkaan dhallinyarada ee gadaashay la diray baa Jannada uga badnaan doona kuwii aniga i rumeeyay.’ Kadib waxaan sii aadnay dhanka cirka toddobaan isla su’aalihii iyo jawaabihii baana la is weydaarsaday. Halkaan waxaan kula kulmay oo salaamay Ibraahim (NK) wuxuuna igu yiri, ‘Wiilkaygii Nabiga ahaayow soo dhawow.’

Kadib waxaa la i tusay Gurigii Buuxay (Baytul Macmuur) markaan jibriil wax ka weyddiiyay wuxuu igu yiri, waa guriga ay 70,000 oo malag maalin walba ku tukadaan markaas kadibna iyagu dib uma soo noqdaan ilaa Maalinta Yoobsanaanta (Qiyaamaha) laakiin kooxo cusub baa meeshoodii yimaada waagii baryaba.

Kadib waxaa la i tusay Sidrat al-Muntahaa (waa geed ku yaal cirka toddobaad) waxaana arkay mirihiisa la moodo Jalxadyadii Xajar (magaalo Carbeed) oo caleentiisa la moodo dhego maroodi, waxaana xididadiisa ka soo bilawda afar wabi, labo waa muuqdeen labana waa qarsoonaayeen. Waxaan Jibriil wax ka weyddiiyay wabiyadaas wuxuuna yiri, ‘Labada qarsoon waxay qulqulaan Jannada, labada muuqatana waa Niil iyo Furaad.

Kadib waxaa la i soo faray konton salaadood. Waan soo degay ilaa aan Muuse (NK) la kulmay oo uu i weyddiiyay, ‘Maxaad fashay?’ Waxaan iri, ‘Konton salaadood baa la i soo faray.’ Wuxuu yiri, ‘Anaa kaa badiya dadkoo waxaan ku dhibtooday sidii ay Reer Banuu Israa’iil u rumayn lahaayeen Weynaha ee ku noqo Weynahoo ka bari inuu kaa yareeyo tirada salaadaha. Waan noqday waxaana Weynaha ka baryay yaraynta salaadaha, wuxuuna ka dhigay afartan salaadoo. Markaan soo noqday oo aan Muuse mar labaad la kulmay wuxuu igu yiri ku noqo Eebbe salaaduhu waa badan yihiine. Haddana Eebbaan ku noqdoo markaas ka dhigay salaadihii mar soddon, mar labaatan, marna toban. Haddaan soo noqday oo Muuse (NK) la kulmay mar kale sidii oo kaluu igu yiri wali waa badan yihiine Eebbe ku noqo ha kaa sii yareeyee. Markii dambe ee uu Eebbe salaadihii ka dhigay shan, Weynaha waa isu dhiibay in kastoo Muuse (NK) wali lahaa, ‘Ku noqo Eebbe oo yarayn codso.’ Markaas kadib wuxuu Eebbe yiri, “Waxaan waajib ka yeelay go’aankaygii waxaanna culayskii ka yareeyay Adeegayaashayda, waxaanna ugu dhigi doonaa halkii fal oo samaana oo ay sameeyaan sidii toban fal oo wanaagsan”. Saxiix al-Bukhari, Qeybta 4,Buug 54, Sheekada 429

Dhacdadaas Nabiga lagu dheelmay ee wacdaraha leh waxay noqotay mid ku weyn diinta islaamka. Magaalada Qudus ee markii horaba ay sarraysiin jireen kuwii rumaysnaa dhambaalladii loo soo dhiibay Nabi Muuse (Tawreed) iyo dhambaallladii Nabi Ciise (NK) waa Injiile, wixii ka dambeeyay Dheelmitaankii iyo Xag-Sare-aadkii waxay muslimiintana u noqotay meel sarraysa, ilaa xilligaan la joogana waa goobta seddexaad ee mudnaanta sare u leh muslimiinta. Kowaad waa Maka iyo labaad oo Madiina ah.