Nin dharbaaxo quureed dugsaday, dhaqayadeed maalye

MUQDISHOW MA XARUNTII QARANKAA, MISE WAA XABAASHII QARANKA?

1960kii baa Muqdishow loo xooleeyay inay noqoto xaruntii qaranka Soomaaliyeed. Waxaa goob walba oo gudaheeda ah loo xaarxaaray sidii looga yagleeli lahaa dhismayaal bilicsan oo loogu talagalay horumarinta iyo adeegyada Qaranka Soomaaliyeed dhammaanti. Waxaa daafaheeda oo dhan laga qotomiyay guryo baaaxad iyo bidhaan fiican leh. Waxaa agagaaradeeda oo idil laga hirgeliyay mashariic tira badan oo loo qoondeeyay kobcinta dhaqaalaha dalka. Waxay Muqdishow kaligeed qaadatay hantidii ummadda, mid gaara iyo mid guudba. Waxaa dalkii oo dhan magaalo u noqotay Muqdishow, waxaana qof walba ku taamay inuu maalgashado iyada. Dhammaan qeybihii kale ee dalku waxay noqdeen meelo maran oo ka qaday dhinacyadii horukaca oo dhan.

1991dii baa la afgambiyay dawlad qareemeedkii u taagnayd danaha qeybaha Soomaaliyeed oo dhan, mid xora iyo midaan xor ahaynba. Qolooyinkii daldalay dawladnimadii, waxay si dhammaystiran u burburiyeen magaaladii ahayd mudanta magaalooyinka oo ahayd madashii kulminaysay Qaranka Soomaaliyeed. Meelihii ka badbaaday burburinta waxaa si farxad iyo raynrayn leh oo booliyay qolooyinkii ku baanay baabi’intii hababkii ismaamullka iyo horumarka. Waxay qolooyinkaasi yeesheen Muqdishow iyo agagaaarkeeda iyo waliba nool iyo mood wixii yiil. Waxay muddoo kooban qolooyinkaasi ka cayn wareejiyeen dadkii Soomaaliyeed xoolahoodii, waxayna ka dhigeen miday dilaan iyo miday qaxiyaan ilaa Muqdishow noqotay mid ka qaawan dadkii dhisay. 21kii sanoo la soo dhaafay ee Muqdishow ahayd rugta qolooyinkii burburinta iyo baaba’a, waxaa dhaqan ahayd in la dilo qofkii damca inuu sheegto hantidiisii laga mooraduugay, waxayne inta badan xubnihii sidaas falay la kulmeen dil foolxun si aan markaas qofna u  haweysan tacabkiisii laga xoogay. Badanaa, inta qof eeday sheegashada hantidii uu u dhididay. Waxaa tusaale wacan ah, maantadaan baa la soo tabiyay dilista Dr. C/xakiim Max’uud Khaliif Shire oo aabbihi hortiisa si kibir ku jiro loogu toogtay. Sidii caadadu ahayd waxaa loo toogtay guri u lahaa oo uu dayactiraayay.

Muqdishowdii wacanaanta badnayd oo faddarawday, maantana ah hanitida gaarka ah ee kooxihii marooqsaday lahaanshaheeda, haddana ku dacwiyaaya inay caasumadda muqaddiska iyo lama-dhaafaanka tahay. Sidii qasabka ahayd ee ay ku marooqsadeen yeelashadeeda bay haddana ku rabaan inay ku marooqsadaan xarunnimadeeda. Waxay rabaan in qarankay hoojiyeen dib ugu hoojiyaan meel ay ka dhigteen goof iyo gabbaad ay iyagu leeyihiin. Mar hadday waayeen cid ku maxkamaysa gefafkii badnaa iyo gumaadkii weynaa, malaha waxay la noqotay inay iyaga gefkoodu yahay lagama-hadlaan. Marna waa magac qabiil, mar waa magac wadaaddo, marna waa magac dawladeed waxa dadkii iyo dalkii lagu hagardaamaynayo.

Waxaad mooddaa, in qeybo badan oo xubnaha bahweynta Soomaaliyeed ah ay iska qaayibeen gunnimadii la baday oo sidii ay addoon yihiin sidii la rabo laga yeelo, loona sheego. Waxaa la dilaa kii la doono, waxaana cod dheer lagu sheegaa in caasimaddii dalku tahay meeshaas baladu degtay oo boholaha ka samaysatay. Sow kuma habboona kuwaas hunguriga ugu yaacay Muqdishowdii dullowday meeriskii: “Nin dharbaaxo quureed dugsaday, dhaqayadeed maalye……..Dhashaaday sugtaa xaajadaad dhawrataa abide”. Sow kuma habboona kuwaas sidii lo’dii iyagoo dhooban hortooda hadba mid lagu gawracaayo ama lagu shabbaaxayo inay ka gadoodaan oo diidaan in lagu maquuniyo xarunnimada Xamartii la halleeyay oo sow kuma habboonaa inay horseed ka noqdaan sidii caasimad qarameed san loogu unki lahaa qarankaan guntu gabagabeysay? Sow maaha in laga hor istaaga waxgaradka aadista meeshaan inkaarta qabta si aan loogu warjaafin oo maskax wax tari lahayd maxaysatada gacanteeda ugu bixin?

Kooxaha sheegtay Muqdishow waxay samayn lahaayeen sameeye ee wixii lagu samayn lahaa baa haray!

Qabaannimo ninkii iga damciyo, ii qasaal marada

Qaddarkaas ilaah iguma qaban, qoodhay xeradaye

Ayax Max’d Dhawre Dagaal