Xagalo Geel Wax Gunti La Geliyo Ka Weyn

Xagalo-Geel Wax Gunti la Geliyo Ka Weyn

Qore: Cabdi Jaamac Aw-Aden

Nov. 17,  2012

Qeexitaan:

Xagalo-Geel waa xubin weyn oo ku taal qaarka hore ee tuludda waana tan markay tuluddaasi fariisato dhulka taabata ama waa cadka weyn oo ku yaal xubintaas,  taas oo aan hilib iyo caddiin midna ahayn. Maahmaada ku soo aroortay xubintaas oo aan cinwaanka uga dhignay maqaalkaan waxay daaran tahay; in aan wax qiro weyn leh la daboolin karin ama la qarin karin, iwm.   

Duluc:

Dhawaan bay ahayd markii la soo doortay Wasiirka Kowaad ee Soomaaliya Cabdi Farax-Garaad Shirdoon (Saacid). Waxaa sidii dhaqanka u noqotay qalinleyda Soomaaliyeed ee maanta, ooddo laga soo qaaday dhaliilo iyo wax-ka-sheegga madaxa cusub. Waxaa ka mid ah dhaliilahaas; inuusan waayo-aragnimo lahayn, in loo soo doortay si uu ugu noqdo madaxweynaha cusub maqaarsaar wuxuu doono isaga u fuliya. Sida laga garan karo dhaliilaha iyo haaraanka kuwaas wax qoray, waxaa muuqata inaysan aqoon fiican u lahayn qofka ay faalladiisa ku fogaadeen oo aysan xog-baar qoto dheerna samaynin.

Marka hore, maxay tahay waayaragnimada laga rabo qofka xilka W. Kowaad ee Soomaalida maanta qabanaya?

Inuu nafsiyan fiyow yahay oo cudurro nafeedka maanta bulshada ku dhex baahsan ka fiyow yahay intaan isaga aqoontiisa iyo waxtarkiisa loo hanqal taagin.

Inuu yahay qof leh garaad abuurriin ah oo wanaagsan.
Inuu leeyahay kartida hoggaaminta ee abuurriinka ah iyo tan la bartaba.
Inuu yahay geesi aan dhabta ka gabban oo dalkiisa iyo dadkiisa naftiisa u huri kara.

Inuu yahay aftahan codkiisu deeqi karo ummadda uu hoggaaminaayo ee ku kale baahsan goonyaha dunida.

Inuu yahay qof aqoon fiican u leh hab-dhaqanka iyo sooyaallada bulshoweynta S/liyeed.
Inuu yahay qof aqoonta guud wax ka yaqaan

Inuu waxbarashada heer sare ka gaaray

Inuu ku baraarugsan yahay arrimaha siyaasadeed ee dunida iyo kuwa gudahaba.

Inuusan noqon mid hunguri iyo wax-boob xilka u qaaday.

Iyadoo tilmaamaha suubban ee laga rabo hoggaamiyaha wanaagsan, intaas laga badin karo ayaa haddana kan laga helo intaan soo sheegnay wuxuu geli karaa xulka raca kowaad ee hoggaaminta Soomaaliya. Sida ay qabaan qaar badan oo wax falanqeeyaa; shahaado aad u sarraysa ee jaamacadeed iyo khibrad maamul uun kaligood kuma filnaan karaan qofka hoggaaminta loo igmanaayo. Waxaan maalin noolba aragnaa kooxo sita shahaadooyin sarsare oo isu muujiya inay iyagu mudnaanta kowaad leeyihiin.  Waa dhab in, aqoontu tahay furaha horumarka iyo samaha guud, hase yeeshee, haddaad ku fogaatay qeyb ka mid ah aqoonta, kaligeed kaa dhigi mayso hoggaamiye qumman.

Yaa Noqda Maqaarsaar Siyaasadeed?

Siday waayuhu na bareen waxaa heeco-siyaasadeed oo qof kale tiisa uun daba socda noqda:

Qofkii leh ujeedda daahsoon sida; kuwa tacab adduun uun u heellan.
Qofkii leh han siyaasadeed oo aan lahayn saldhig-siyaasadeed isaga gaamurin karta (Soomaalida maantu, waxay saldhig-siyaasadeed ka yeelatay qabiilka ay itaalsato).    

Haddaba, haddaan ku foodinno W.K Cabdi Faarax Shirdoon arrimahaan soo dhex xulnay, waxaan ogaanaynnaa inuusan ku sifoobin siyaalaha kuwa wax xantaa ismoodsiiyeen. Wuxuu leeyahay aqoon, waayo-aragnimo iyo fiyoobaan dhan walba ah. Wuxuu ka soo jeedaa qoys muddo aad u dheer habka isinnimada wax ku soo hagi jiray, taas oo ah dugsi weyn oo dhaxalkiisa in yari heli karto. Waa shakhsi qab wanaagsan iyo gobonnimo dhalad ah leh. Waa nin hanti wangaasan leh oo aan qabin baahida wax-boobka la caadaystay. Waan nin ka soo jeeda ama cuskanaaya mid ka mid tiirarka siyaasadeed ee Soomaalida maanta. Khibradaha maamulka ama ha ku hanto hab-shirkadeed amase si kale e, waa nin wax laga siiyay.

Gunaanadka:

wuxuu yahay gunaanadku qofkii damca ama is moodsiiya inuu ka yeesho ninka aan ka hadlaynno oo in badani aqoon durugsan u leedahay, maqaarsaar amaba heeco uun isaga daba joogta, way ka hoostay taladu, waxaana la mid ah kaas kan qoray ama u qaatay isla sidaas. Waxay tahay hawraarta ku habboon kooxahaas maahmaahdii ahayd; “Xagalo-Geel wax gunti la geliyo ka weyn”.